SAHTE BELGE İNCELEMELERİNDE YENİ DÖNEM VE RİSK ANALİZ UYGULAMALARI İLE KURGAN SİSTEMİNDE MALİ MÜŞAVİR VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR’İN (MESLEK MENSUBU) ROLÜ
Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN) bir vergi değil; risk analizi ve denetim sistemidir.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının açıklamış olduğu sistemle 01.10.2025 tarihinden itibaren sahte belge düzenleme ve kullanma riskleri, geçmiş dönemlere değil, cari döneme yönelik olarak, anlık tespit edilecektir.
Mükellef, kendisine bildirilen riskli faturaları kayıtlarından ÇIKARMAZSA, daha sonra, riskli olduğu için incelenen ve sahte belge düzenleyicisi mükellef hakkında, Müfettiş tarafından RAPOR düzenlendiğinde, kayıtlarından çıkarmamış olan bu “kullanıcı” mükellefler, BİLMEDEN kullanmışım diyemeyecek. SİSTEMİN AMAÇLARINDAN EN ÖNEMLİSİ; SAHTE BELGENİN KDV’Yİ AŞAN DERECEDE CİDDİ ZARARINI ÖNLEMEK = SAHTE MALİYETLERİ BEYANLARA GİRMEDEN ÖNLEMEK
KURGAN SİSTEMİNDE MALİ MÜŞAVİR VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR’İN (MESLEK MENSUBUNUN) ROLÜ
KURGAN yazıları mükelleflere gönderilen bilgi isteme yazılarıdır ve meslek mensuplarından doğrudan bilgi talep edilmemektedir. Bununla birlikte mali müşavirlerden şunlar beklenmektedir:
KURGAN yazılarının anlamı ve hukuki niteliği konusunda mükellefleri bilgilendirmek,
Mükellefin riskli işlemleriyle ilgili değerlendirme yapmasına rehberlik etmek,
Beyanname veya kayıt düzeltme ihtiyacı doğarsa uygun muhasebe düzenini sağlamak.
Dolayısıyla meslek mensubu, KURGAN sürecinde idari bir taraf değil, ancak mesleki sorumluluk taşıyan rehber bir aktör konumundadır.
HUKUKİ DAYANAK VE SORUMLULUK ALANLARI MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU AŞAĞIDAKİ DÜZENLEMELERE DAYANIR:
VUK m.227-230: Belgelerin ve kayıtların doğruluğunu sağlama yükümlülüğü.
VUK m.356: Yanıltıcı belge düzenlenmesini engelleme ve doğru beyanda bulunma yükümlülüğü.
3568 sayılı Kanun m.47: Meslek mensubunun mesleki özen borcu ve etik sorumluluğu.
TÜRMOB Meslek İlkeleri: Düzgün bilgilendirme ve mesleki sadakat yükümülüğü.
Bu kapsamda, mali müşavirlerin KURGAN sürecini tamamen göz ardı etmesi, mesleki ihmal veya özen borcunun ihlali olarak değerlendirilebilir.
MESLEK MENSUBUNUN SORUMLULUK TÜRLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME
Sorumluluk Türü ve Mali Müşavirin Yükümlülüğü
Vergisel Sorumluluk : Bilgi isteme yazılarına eksik veya hatalı cevap verilmesini önlemek (VUK m.148, 355)
Mesleki Sorumluluk : Riskli işlemlerde mükellefi bilgilendirmek, rehberlik etmek
Disiplin Sorumluluğu : Riskli işlemleri gizlemek veya uyarmamak
TÜRMOB Meslek İlkeleri Cezai Sorumluluk ; Bilerek sahte belge düzenlenmesine aracı olmak VUK m.359 (Kaçakçılık Suçları ve Cezaları) ve Rehber'deki kast unsuru vurgusu
UYGULAMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
KURGAN yazısı alan mükelleflerin işlemleri, mali müşavir tarafından gözden geçirilmeli ve gerekirse düzeltme beyanı hazırlanmalıdır.
Mükellefe, yazının cebri bir talep olmadığı, ancak olası bir inceleme sürecinin ön sinyali olduğu anlatılmalıdır.
Meslek mensubu, yapılan tüm değerlendirme ve yazışmaları çalışma dosyasına kaydetmeli ve olası bir denetimde özen borcunu yerine getirdiğini ispat edebilmelidir.
KDV iade raporlarında veya tam tasdik raporlarında KURGAN riskli mükellefler için ayrı bir risk değerlendirmesi notu düzenlenmesi tavsiye edilir
Derviş VURAL
S.M Mali Müşavir
